Van negen parochies naar één:
de totstandkoming van de parochie van de Vier Evangelisten
Vijftien jaar geleden waren er vele overleggen van de toenmalige parochiebesturen uit de regio Amsterdam Nieuw-West. In december 2010 kwam het eindrapport uit van de Commissie Nieuw-West, dat met hulp van het bisdom was geschreven. Het belangrijkste besluit was dat er in de nabije toekomst werd toegewerkt naar één parochie. Alle parochies zouden gaan samenwerken door middel van een personele unie, een samenwerkingsverband waarbij er verschillende parochies bleven bestaan, maar waarvan de besturen door dezelfde personen werden gevormd. De hoofdkerk voor de gehele regio zou de Pauluskerk worden en de reeds voorziene fusie tussen de Lucasparochie en de Paulusparochie moest prioriteit krijgen.
Vele fusies uit het verleden
In het nabije verleden waren er al veel fusies geweest. In 1990 gingen de parochies in Geuzenveld/Slotermeer als eerste samen. De Catharinakerk en de Zeven Smarten werden gesloten en verkocht, de Onze Lieve Vrouw van Lourdeskerk werd de enige kerk die openbleef, onder de naam van de nieuwe parochie: het Nieuwe Verbond. Twee parochies in Slotervaart, de Pius X– en de Verrijzenisparochie, volgden met een fusie in 2008 en gingen verder onder de naam van de H. Marcus. Een naam die al aangaf dat men zich met de rest van de regio verbonden voelde; Paulus en Lucas waren ook evangelist. De PiusX-kerk werd verkocht en afgebroken om plaats te maken voor een basisschool, de Verrijzeniskerk werd de kerk die overbleef voor de eredienst van de Marcusparochie. De derde parochie in Slotervaart, de Sint Joannes de Doper, wenste nog enige tijd zelfstandig te blijven, maar het bestuur van deze parochie gaf wel aan dat binnen afzienbare tijd het kerkgebouw zou moeten worden afgestoten, doordat het aantal vaste kerkgangers te laag geworden was.
Personele unie
Als vervolg op het rapport van de Commissie Nieuw-West stelde het bisdom per januari 2014 een personele unie in, waarbij de parochies van de Marcus, de Joannes de Doper, de Paulus, de Lucas en het Nieuwe Verbond dezelfde bestuurders kregen. Wel bleven de verschillende parochies nog zelfstandig, waarbij onder andere hun financiën gescheiden bleven. Het idee van het bisdom was dat er als vervolg binnen één jaar een algehele fusie kon volgen en dat de personele unie die fusie goed kon voorbereiden. In het bisdom Utrecht waren sluitingen van kerken en gedwongen fusies toen usance, maar de bestuurders van onze personele unie vonden die werkwijze voor onze regio niet passend. Het beleid werd anders geformuleerd: levende gemeenschappen zo lang mogelijk te laten functioneren en pas tot fusie en sluiting van kerken over te gaan als gemeenschappen daaraan toe waren. Als een parochie echter geen goede financiële basis meer had, was dat echter ook een belangrijk punt om tot een fusie over te gaan.
De fusie van de Lucas en de Paulus zou prioriteit moeten krijgen, was één van de afspraken die de personele unie moest uitvoeren. Maar er was wel een probleem: op dat moment was de financiële positie van de Lucas wankel, de Paulus had geen reserves aangelegd voor de grote onderhoudsachterstanden waarmee men kampte. Als de Paulus zoals afgesproken de hoofdkerk moest worden, dan was er wel veel extra geld nodig. Indien de Lucas gesloten zou worden en verkocht, zou dit op termijn een goede basis voor de exploitatie van de nieuwe parochie moeten kunnen vormen. Maar dat geld was niet op korte termijn beschikbaar om zo de renovatie van de Pauluskerk te kunnen betalen. Gezien het feit dat de J. de Doperkerk gesloten en al bijna verkocht was, leek de opbrengst van de verkoop van deze kerk voldoende te zijn om de renovatie van de Pauluskerk te bekostigen. En zo werd besloten tot een fusie van drie parochies, in plaats van twee. Aan de parochianen van de J. de Doper zou worden voorgesteld om in de Verrijzeniskerk de vieringen mee te gaan maken, omdat deze kerk dichterbij gelegen was.
Ontstaan nieuwe parochie
Op 1 januari 2015 vond de fusie tussen de Paulus, Lucas en de Joannes de Doper plaats, onder de naam van de Vier Evangelisten. Deze naam was door de personele unie gekozen om de aansluiting van andere parochies in de nabije toekomst te vergemakkelijken.
Per januari 2016 werd door het bisdom de Pancratiusparochie uit Sloten bij de personele unie gevoegd, zodat het samenwerkingsverband in Nieuw-West compleet zou zijn.
Ook moest rekening worden gehouden met het medegebruik van het kerkgebouw door de parochie van de H. Geest (Poolse parochie). Voordat er echter gewerkt kon worden aan de Pauluskerk, heeft het bestuur vele malen de verbouwingsplannen moeten bijstellen, mede omdat het bisdom niet overtuigd was van de noodzaak. Na een bezoek van bisdomvertegenwoordigers was men onder de indruk van de plannen en kreeg het bestuur toestemming. Alle kerkbezoek van de Paulus- en Lucasparochianen vond tijdelijk plaats in de Lucaskerk. Na de prachtige processie van de Lucas naar de Paulus, werd de Pauluskerk in juni 2019 opnieuw ingewijd en in gebruik genomen als de kerklocatie van de parochie van de Vier Evangelisten.
Zelfde naam, maar een andere parochie
Per 1 januari 2020 zijn alle parochies samengaan onder de bestaande naam van de Vier Evangelisten, zoals de personele unie dat reeds eerder had bedacht. Het bisschoppelijk decreet spreekt ook over de aansluiting van de andere parochies bij de reeds bestaande parochie van de Vier Evangelisten. Wel moet iedereen zich realiseren, dat dit niet meer de parochie is die vijf jaar geleden is ontstaan. De nieuwe, algehele fusieparochie in Amsterdam Nieuw-West heeft wel dezelfde naam van de parochie van de Vier Evangelisten gekregen, maar is nu veel groter dan vijf jaar geleden. Het is voor iedereen wel even wennen, want de parochianen van de voormalige Paulus- en Lucasparochie zien waarschijnlijk de ingebruikneming van de gerenoveerde Pauluskerk in juni 2019 als het echte startmoment. Dan komt de algehele fusie van een half jaar later gevoelsmatig wel heel erg snel.
Maar de realiteit is nu dat er één grote parochie is. De verschillende vermogens zijn bij elkaar opgeteld en er is één nieuw bestuur benoemd. De kerklocaties het Nieuwe Verbond, de Verrijzeniskerk en de Pancratius zullen nog enige tijd in gebruik blijven, totdat het bestuur besluit tot sluiting over te gaan. Het is helaas onvermijdelijk bij een dalend aantal kerkbezoekers kerklocaties te gaan sluiten. Hierover is al een tijdschema door het bestuur in de openbaarheid gebracht en hierover zijn de parochianen in de verschillende kerken inmiddels geïnformeerd. Het bestuur heeft wel de hoop, misschien wel de verwachting, dat als de katholieken uit onze regio in de Pauluslocatie bijeen komen, zij gezamenlijk kunnen zorgen voor een nieuw elan, waarbij de kerkgangers uit alle voormalige parochies een nieuw kerkelijk leven ingaan en elkaar zullen accepteren en inspireren.
Amsterdam, 14 mei 2020
Hans van der Straeten (vicevoorzitter)